1910
Book review
Arbeiderstuinen in buiten- en binnenland (met afbeeldingen) door J. Bruinwold Riedel. 274 blz. Prijs fl. 2.50. W. Leijdenroth van Boekhoven, Utrecht
Nu de idee van tuinsteden en arbeiderstuinen allengs meer aanhangers vindt, en men op verschillende plaatsen begint die gedachte in meerdere of mindere mate te verwezenlijken, verzoekt men ons nogmaals de aandacht te vestigen op bovengenoemd werk van den bekenden propagator dier gedachte in ons vaderland, Ds. J. Bruinwold Riedel. Het boek in 1905 verschenen bij J. van Boekhoven te Utrecht en intusschen overgegaan in den boekhandel van W. Leijdenroth van Boekhoven aldaar, heeft nog voldoende zijn actualiteit behouden om hier met een paar woorden te worden besproken. En die bespreking kan gelukkig een aanbeveling zijn. Het is niet op de eerste plaats geschreven om ons op de hoogte te brengen van de ontwikkeling der arbeiderstuinen in buiten- en binnenland, maar veeleer om om te doen zien, hoe in alle landen die gedachte aanhangers en verdedigers vond, en hoe het overal mogelijk bleek haar te verwezenlijken. Te velen beschouwen nog altijd de geheele idee van arbeiderstuinen zoowel als van tuinsteden als een utopie. In dit boek leeren en zien wij, dat zij zeer wel uitvoerbaar is. Achtereenvolgens wijst ons de schrijver in de eerste honderd bladzijden op Engeland, het geboorteland van arbeiderstuinen en tuinsteden, op Amerika, Scandinavië, Duitschland, Frankrijk, België, Zwitserland, Spanje, Rusland, Servië en Italië om vervolgens in een vijftig bladzijden na te gaan, hoe in onderscheiden provinciën van Nederland door verschillende particuliere ondernemingen en vereenigingen met succes in dien geest is gewerkt. In het derde en vierde hoofdstuk eindelijk wordt in het bijzonder gesproken over het internationale congres in zake arbeiderstuinen, in 1903 te Parijs gehouden, en de invloed nagegaan, welke daarvan is uitgegaan op de beweging in Nederland. Tot besluit zijn nog eenige belangrijke verklarende bijlagen aan het werk toegevoegd.
Juist omdat het werk over het algemeen historisch is gehouden en zoo objectief mogelijk, zij het hier en daar zeer in het kort, de geschiedenis geeft van verschillende proeven, in binnen- en buitenland genomen, heeft het een bijzondere waarde. [84]
Een aanbeveling van een gedachte, welke door velen voor een utopie wordt gehouden, althans zeer moeilijk uitvoerbaar wordt geacht, moge nog zoo logisch en gloedvol zijn gesteld, een nuchtere verwijzing naar de feiten baat oneindig meer. Toch heeft de schrijver bij de bespreking van het eerste internationale congres te Parijs gelegenheid gevonden het oordeel van verschillende eminente mannen over deze vraag in het licht te stellen.
Wij hebben in dit boek een warm en bovenal zakelijk pleidooi voor de arbeiderstuinen, welke wij met mr. Paul Reymer in zijn rede daarover op de laatste sociale week “instellingen” mogen noemen “waardoor onmiddellijk, zonder veel moeite en kosten, de stoffelijke en zedelijke toestand van den werkman kan worden verbeterd .” En daarom bevelen wij allen, vooral gemeenteraadsleden, bestuursleden van werkliedenvereenigingen, Vincentiusvereenigingen enz. dit boek ten zeerste ter aandachtige lezing en overweging aan. Er is op dit gebied in Nederland nog zooveel te doen. Men spiegele zich aan de voorbeelden in dit boek gegeven om ook, wanneer men wil werken voor de “tuingrondverstrekking aan de kleine luyden”, dit te doen op practische wijze.
Oss.
Dr. Titus Brandsma. Ord. Carm.
- Published in: Boekenschouw voor Godsdienst, Wetenschap en Kunst, Vol V (1910-1911) no 6, p. 83-84. ↑
© Nederlandse Provincie Karmelieten
Published: Titus Brandsma Instituut 2024