Helderziendheid

1936

Encyclopedic entry

1⁰. (parapsychologie) een element van het begrip → paragnosie; het op paranormale wijze waarnemen (niet te verwarren met → telepathie en gedachtenlezen).

Lit.: Tenhaeff, Paragnosie en “Einfühlen”, in: Tijdschrift voor Parapsychologie (V); Rhine, Extra-Sensory Perception (Boston 1934); Bender, Zum Problem der aussersinnlichen Wahrnehmung (Leipzig 1935). Zie verder → Paragnosie.

2⁰ Mystiek. Naast de natuurlijke h. kennen de levens der heiligen een daaraan verwant mystiek verschijnsel, dat nl. heilige personen door goddelijke inwerking op verrren afstand personen en feiten aanschouwen. Men noemt dit, om verwarring te voorkomen en om het verschijnsel van de natuurlijke h. te onderscheiden, gewoonlijk ook niet h., maar liever het zien op afstand. De geschiedenis wijst op feiten, waarvan men moeilijk de verklaring in de natuurlijke h. kan zien, doch waarbij aan een bovennatuurlijke werking moet worden gedacht, al zal het steeds zeer moeilijk zijn, hier de juiste grenzen te trekken. Bijzondere omstandigheden, welke het verschijnsel vergezellen, zullen hierbij vooral ter onderscheiding in aanmerking moeten worden genomen. Naast het zien van personen en feiten wordt ook het lezen in het hart, het doorschouwen van eens anders innerlijk en van zijn gewetenstoestand tot dit mystiek verschijnsel teruggebracht, hoewel dit dikwijls meer het karakter draagt van een bovennatuurlijke ingeving en verlichting. Men is niet gewoon, onder dit verschijnsel de visioenen te begrijpen van feiten of personen uit het verleden, zelfs al hebben deze visioenen een zintuigelijk karakter of zijn ze visioenen der verbeelding. → Visioen.

Lit.: Jos. v. Görres, Die Christl. Mystik (II, 101-115, 144-173, 380-396).

Brandsma

↑ Published in: De Katholieke Encyclopaedie, Vol. XIII. c. 102. The NCI preserves the typescript.

Published: Titus Brandsma Instituut 2022