Incubus

1936

Encyclopedic entry

Incubus, een verschijning van den duivel om met den mensch geslachtelijk te verkeeren. Men heeft aan dezen verschijningsvorm van den duivel een veel te groote beteekenis gehecht, terwijl de oorprong er van ligt in de menschelijke natuur, die in een toestand van geslachtelijke spanning soms overvallen wordt door een nachtmerrie-achtige aandoening, als werd door een ander persoon de drang naar geslachtelijk verkeer beantwoord. De bevrediging der natuur volgt; de sterke aandoening doet de aanwezigheid van een tweeden persoon zoo vast aannemen, dat aan diens optreden niet wordt getwijfeld. Daar deze persoon in den regel een vage verschijning is, soms den vorm van een geliefde aanneemt, die niet aanwezig kan zijn, heeft dit er toe geleid, vooral wanneer de drang naar geslachtelijk verkeer meer in het onderbewuste dan in het bewuste leven treedt, hier de inwerking van den duivel aan te nemen. Dit bijgeloof, versterkt door somtijds betoonde instemming met een dergelijk optreden van den duivel en aldus tot een ziekelijken duivelsdienst ontwikkeld, schijnt tot een werkelijk aldus optreden van den duivel te hebben geleid, zou er althans de naaste aanleiding toe kunnen zijn. Met betrekking tot vrouwelijke [79] personen noemt men in deze → duivelsverschijning den duivel incubus,^[2] terwijl men met betrekking tot mannelijke personen in de plaats daarvan van succubus spreekt.

Lit.: Jos. v. Görres, Die Christl. Mystik (V, 425-448).

Brandsma

↑ Published in: De Katholieke Encyclopaedie, Vol. XIV. c. 78-79. The NCI preserves the printer’s proof.
↑ In the printer’s proof a correction is made by the editor: ‘noemt men deze duivelsverschijning incubus’ is corrected to ‘noemt men in deze duivelsverschijning den duivel incubus’.

Published: Titus Brandsma Instituut 2022