1936
Encyclopedic entry
Levitatie
Levitatie, in de mystiek een merkwaardig verschijnsel, meest bij extase voorkomend, waarbij de betreffende personen in mindere of meerdere mate onttrokken blijken aan de wetten der zwaartekracht,waardoor zij in den regel slechts weinig, somtijds echter ook meters van den grond worden opgeheven, zichzelve gemakkelijk verplaatsen of door anderen verplaatst worden, door het water worden gedragen, enz. In de levens van zeer vele mystieke en heilige personen wordt dit verschijnsel beschreven, bij een vrij groot aantal zoo nauwkeurig en door geloofwaardige getuigenissen gestaafd, dat aan het voorkomen van dit verschijnsel niet kan worden getwijfeld. Het houdt nauw verband met het verschijnsel in het gewone leven, waarin moeilijke levensomstandigheden den mensch ‘met looden schreden’ doen voortgaan, een blijde tijding of vooruitzicht ‘vleugelen geeft’ en de schreden licht maakt. Het vergezelt psychische toestanden, waarin de geest zoo goed als geheel aan het aardsche is onttogen en het lichaam naar hoogere [372] sferen opvoert en het dikwijls ook voor andere gewone inwerkingen en aandoeningen ongevoelig maakt. Ribet en Scaramelli, die over dit verschijnsel eenigszins uitvoeriger schrijven, zijn geneigd er een bovennatuurlijke werking in te zien, terwijl Görres meer geneigd is, het als een merkwaardigen lichamelijken toestand te beschouwen, welke natuurlijkerwijze voortvloeit uit een door bovennatuurlijken invloed te voorschijn geroepen psychischen toestand, die zijn uitwerking op het lichaam niet missen kan.[2] Al mag men tot deze laatste verklaring overhellen, het valt niet te ontkennen, dat de levitatie-verschijnselen somtijds zoo ver gaan, dat het wel gemakkelijk, maar nauwelijks redelijk verantwoord lijkt, deze toestanden slechts in hun grondslag wonderbaar te noemen en niet als wonderen op zichzelve te beschouwen. Görres’ verklaring, waarbij hij de menschen met de vogelen vergelijkt, is niet vrij van fantastische elementen, zoodat men ze moeilijk als een bevredigende verklaring kan aanvaarden. Hij wijst intusschen op verwante verschijnselen in somnambulistischen toestand, waardoor een natuurlijke verklaring niet geheel ongegrond mag worden beschouwd, al is zij tot heden niet bevredigend gegeven. Ook de H. Teresia schijnt naar een natuurlijke ontwikkeling van een bovennatuurlijken toestand over te hellen.
Lit.: Ribet, La Mystique divine (II 1895, 638-659); J. v. Görres, Die Christl. Mystik (II 1836, 515-564); H. Teresia, Boek v. h. leven (hfst. 20); id., Kasteel der Ziel, (Verblijf VI, hfst. 4).
Brandsma
© Nederlandse Provincie Karmelieten
Published: Titus Brandsma Instituut 2022