Teresia van Jezus (Avila)

1938

Encyclopedic entry

Teresia van Jezus (Avila)

^[1]

Teresa van Jesus, 1⁰ (ook: T. van Avila ) Heilige, hervormster der Carmelieten-orde (zie plaat; vergelijk den index in kolom 831/832). * 28 Maart 1515 te Avila, † 4 Oct. 1582 te Alba. Haar mystieke geschriften (Leven, Kloosterstichtingen, Weg der Volmaaktheid, Kasteel der Ziel, Brieven enz.) hebben onder haar beeld in St. Pieter te Rome als haar eeretitel doen plaatsen “Mater Spiritualium” = “Moeder voor wie een geestelijk leven leiden”. Haar taal heeft haar bovendien een plaats gegeven onder de klassieken der Spaansche letterkunde. Zij trad op 18-jarigen leeftijd in de Orde van O.L. Vrouw van den Carmel in het klooster der Menschwording te Avila, vanwaar zij in 1562 met goedkeuring van den generaal der Orde, J.B. de Rossi, te Avila het St. Josephsklooster stichtte voor Carmelitessen volgens den oorspronkelijken regel, niet als reactie op een vérgaande verslapping, maar gedreven door een drang naar het volmaaktste. Zij legde de heldhaftige gelofte af, steeds het volmaakste te doen. Haar geestdriftige vastberadenheid en serafijnsche liefde deden velen zoowel uit de Orde zelve als nieuwelingen tot deze hervorming toetreden. Zelve priorin van het klooster der Menschwording gekozen, voerde zij daar de hervorming niet in, omdat de Zusters er volgens den verzachten Regel in goede observantie leefden. Met de hulp van Antonius van Jesus de Heredia, Hieronymus a Matre Dei Gratianus maar vooral van den H. Joannes van het Kruis kon zij ook voor den mannelijken tak der Orde de hervorming doen aannemen in telkens nieuwe kloosters. In onbeperkt Godsvertrouwen stichtte zij zonder middelen alleen voor de Zusters 18 kloosters, terwijl zij nog een groot aandeel had in de stichting van 14 mannenkloosters. Zij werd door God begenadigd met een zeer hoog opgevoerd mystiek leven, dat zij in wondere duidelijkheid op bevel harer biechtvaders beschreef in werken, die door de Kerk als een gids voor dit leven zijn aangewezen. De Orde viert als een liturgisch feest op 27 Aug. de herinnering aan de mystieke doorboring van haar hart, welke haar in een harer vele visioenen ten deel viel. Haar lichaam bleef ongeschonden te Alba in hooge vereering. Nadat verschillende groote deelen er werden afgenomen ter vereering op andere plaatsen, is de toestand verslechterd. Het hart met de zeer zichtbare wonde wordt afzonderlijk te Alba vereerd. Zij werd [523] 1614 zalig-, 1622 heiligverklaard. Haar feest wordt gevierd op 15 October. Haar werken genoten een buitengewone verspreiding. Reeds tijdens haar leven werd de Weg der Volmaaktheid gedrukt, al verscheen dit eerst na haar dood in 1583 te Evora. Het aantal Spaansche uitgaven is zeer groot. Het beste zijn de photographische reproductie der hoofdwerken in 3dln. (Vida, 1875; Fundaciones, 1880; Castillo interior, 1882) en de laatste critische uitgave door Silverio de S. Teresa (9 dln. 1915-’24). Zeer spoedig verschenen, naast vertalingen en herdrukken in de voornaamste Europeesche talen, ook vertalingen in het Nederlandsch, de eerste door Willem Spoelberch O.F.M. en Roland van Overstraten S.J. (3 dln. Brussel 1608-’13). De laatste door T. Brandsma E. en H. Driessen en A. van Rijswijk, allen O.Carm. (1918-’24) in 7 dln., waarvan tot heden 4 verschenen. Haar leven werd het best beschreven, reeds kort na haar dood, door F. de Ribera S.J. (nieuwste uitg. 1908). Het werd in vele talen vertaald. De Bollandisten wijdden haar een geheel deel (J. van der Moere, Brussel 1845). Hiernaar verscheen een zeer goed gedocumenteerd leven (2dln. Parijs 1892). Pastoor J. Kwakman bezorgde hiervan een goede Nederl. vertaling.^[2] Dit is wel het geschiedkundig het best verantwoorde leven; slechts is daarin de tegenkanting van de zijde der oude Orde bij haar hervorming te sterk geaccentueerd. De H. Teresia geldt uiteraard als de voornaamste tolk van de mystieke school van den Carmel. Toch is het geheel onjuist, wat herhaaldelijk geschiedt, deze school bij haar te doen beginnen. Zij wilde zelve niet anders dan de oude traditie herstellen en bouwde op die grondslagen voort. Haar leer zonder die traditie beschouwen, is haar levenswerk onrecht doen.

Brandsma.^[3]

© Nederlandse Provincie Karmelieten

Published: Titus Brandsma Instituut 2021